چیزی به اسم نقد سازنده وجود ندارد

در روزهای گذشته به شکل عجیبی درگیر ماجرای نقد بوده‌ام و به شکلی عجیب‌تر در بسیاری از سایت‌ها همزمان در مورد نقد مطالبی منتشر شد. جمعه شبی بو

در روزهای گذشته به شکل عجیبی درگیر ماجرای نقد بوده‌ام و به شکلی عجیب‌تر در بسیاری از سایت‌ها همزمان در مورد نقد مطالبی منتشر شد. جمعه شبی بود که  داشتم برنامه هفت رو نگاه می‌کردم. سیروس الوند به آقای فراستی (منتقد برنامه) خرده گرفت که انتقادهایی که می‌کنی مهر و محبتی درش نداره و این باعث می‌شه شخصی که اثرش رو آورده ارائه کرده انگیزه ادامه کار رو از دست بده.

بحث نقد سازنده و مخرب سال‌های ساله که مطرح هست و دست آخر هم معلوم نشده چه نقدی سازنده‌‌ است و چه نقدی مخرب و انگار این موضوع ادامه هم خواهد داشت. نقد جدای از اصول کلی‌اش بحث برداشت شخصی رو هم به‌همراه داره و نمی‌شه برداشت‌های شخصی رو از اون جدا کرد. به همین دلیل هست که افراد مختلف نسبت به یک اثر، یک فیلم مثلا، واکنش‌های مختلفی را نشان می‌دهند.

اما یکی از جالب‌ترین مطالبی که در مورد نقد دیدم این مطلب بود که خلاصه‌ای از آن را اینجا می‌آورم.

مشکل نقد این است که ارزش‌های ما را زیر سوال می‌برد. نقد با قضاوت همراه است و ما از این‌که مورد قضاوت قرار بگیریم احساس خوبی نداریم. بخصوص این‌که این نقد در جمع دیگران شکل بگیرد. اما دریافت بازخور یکی از عوامل یادگیری و رشد ماست. اما چطور می‌شه که یک بازخور را طوری ارائه کرد که سازنده باشه؟

یک

ما زمانی شروع می‌کنیم به اظهار نظر که فکر می‌کنیم ارزش‌های خود ما زیر سوال رفته. یعنی انتظاری که از موضوعی داریم برآورده نشده. در این شرایط اظهار نظر می‌کنیم و آن را نقد سازنده می‌نامیم، اما در واقع این نقد نیست بلکه ما می‌خواهیم ارزش‌های از دست رفته خود را بازیابیم و می‌خواهیم از دیگران که بیشتر در جهت خواسته‌های ما حرکت کنند.

دو

مشکل دوم از اینجا شروع می‌شود که وقتی در شرایط انتقاد قرار می‌گیریم ارزش‌های طرف مقابل رو نادیده می‌گیریم و شروع می‌کنیم از ارزش‌های خود دفاع کردن. این شرایط تداعی کننده یک تهاجم برای شنونده است و باعث می‌شود که او هم بیشتر به ارزش‌های خود توجه کند تا آنچه که شما به‌عنوان نقد به او می‌گویید. به همین دلیل وقتی می‌خواهید به کسی چیزی بگویید ابتدا صبر کنید و از خود بپرسید که اگر این حرف را به شما بزنند چه حالی می‌شوید؟

سه

مسئله آخر اینه که ما نتیجه می‌گیریم که در هر زمینه‌ای که صحبت می‌کنیم حق با ماست. مثل وکلا مجموعه‌ای از شواهد و مدارک را کنار هم می‌گذاریم و بعد بر درستی فرضیه‌مان تاکید می‌کنیم. مشکل اینجاست که داستان ما می‌تواند درست نباشد. ما می‌توانیم یک روی سکه را ببینیم اما به احتمال زیاد این سکه روی دیگری هم دارد. به همین دلیل بهتر است بجای نظر قطعی دادن، گفتگو کرد و سوال پرسید تا جنبه‌های مختلف موضوع نمایان شود.

در نهایت بهتر است که کلماتی مثل نقد سازنده را از دایره لغات خود حذف کنیم. این نوع برخورد بیشتر مخرب است تا سازنده. شاید بد نباشد به‌جای رک و راست بودن، کمی به اثر صحبت‌های خود هم فکر کنیم.

در همین رابطه توصیه می‌کنم مطلب نقد درد دارد از آقای شهرام کریمی رو هم مطالعه کنید.

——————————————————————————————————————————————————

این مطلب در وبلاگ thecoach.ir منتشر شده است. شما می‌توانید مشترک خورا ک این بلاگ شوید. کارگاه پرسنال برندینگ به شما کمک می‌کند تا جایگاه کاری ویژه‌ای در کسب و کار خود به‌دست آورید. ثبت‌نام کنید! من را در توییتر و گوگل+ دنبال کنید.